Erenköylü bir ailenin kızı olarak İstanbul’da doğdu. Avusturya Lisesi’ni bitirdikten sonra çevirmen olarak çalışmaya başladı. "Bütün Dünya" ve "Elele" dergileriyle çeşitli firmalarda sözlü ve yazılı tercümanlık yaptı. Emekli olduktan sonra öykülerine daha fazla zaman ayırabildi. "Mavi Öyküler", "Her Zamanlı Kadınlar" ve "Gölgem Gölgelere Karıştı" adında üç öykü kitabı; ayrıca "Mavi Bebek Masalları" adında bir çocuk kitabı vardır. Kızı ve torunuyla birlikte hâlâ Erenköy’de oturuyor.

NELLY SACHS (1891 Berlin- 1970 Stockholm)

 

Edebiyat tutkunu Leoni -çocukluk adı- 14 yaşına geldiğinde Selma Lagerlöff’ün eserlerini okur ve çok etkilenir. Şiir yazmaya başlar. Yazdıklarını hayran olduğu yazara gönderir ve ondan destek görür. Böylece aralarında başlayan dostluk yıllarca devam eder.

Nelly Sachs Yahudi kökenli zengin bir ailenin biricik kızıdır. Özel öğretmenlerden ders alarak büyür. Yazmaya hiç ara vermez.

Naziler iktidara geldiğinde bir süre önce kaybettiği babasının mezarını ve bütün servetini Berlin’de bırakarak kaçmak zorunda kalır. Toplama kamplarına gönderilmek üzereyken onu ve annesini, yazar dostu Selma Lagerlöff kurtarır. Zor koşullarda Stokholm’e ulaşırlar. Artık Nelly, çamaşır yıkayarak ve dikiş dikerek hasta annesine bakmak zorunda olan fakir bir kadındır. Gündüz çalışır, gece olduğunda ise, kendi anlatımıyla, bağrından taşan şiirleri kaleme alır.

1950’lerden sonra Avrupa edebiyat dünyasında tanınmaya ve önem kazanmaya başlar. Nazilerden korkmaya devam eder. Psikiyatri kliniklerinde defalarca tedavi görse de içindeki bu korkuya hep yenik düşer. Bir gün onların yine gelip kendisini toplama kamplarına götüreceğine inanır. Bu nedenle vatanına dönmeyi hiç arzu etmemiştir.

Şiirleri yeni romantizmin izlerini taşır. Avrupa’da öldürülen Yahudilerin şiirsel sesi olarak büyük ilgi görür. Bir şiirinde şöyle der: “Çokça ölmek sinmiş gömleğe/ Çok sesli ölüm, şarkısını söylüyor şurada burada.”

1966’da aldığı Nobel Edebiyat Ödülü, onun zorluklarla geçen hayatının bedeli gibidir.

 

DÜNYANIN İNSANLARI

Dünyanın insanları

Evrenin sözcüklerine zarar vermeyin

Onları nefretin bıçağıyla kesmeyin

Bilin ki o ses, ilk nefesle var olandır

 

Dünyanın insanları

Yaşam derken, ölüm demek istemeyin

Beşik derken, kan demek istemeyin

 

Dünyanın insanları

Rahat bırakın sözcükleri kendi kaynağında

Çünkü sadece onların ufukları

Gerçek cennete kadar uzanır.